Agent celny to specjalista zajmujący się obsługą formalności związanych z importem i eksportem towarów. Jego zadaniem jest prawidłowe przygotowanie i składanie dokumentów celnych, reprezentowanie klientów przed organami celnymi oraz doradztwo w zakresie przepisów celnych i podatkowych. Dzięki jego pracy przedsiębiorcy mogą sprawniej prowadzić handel międzynarodowy i unikać błędów w odprawach.
Warto wiedzieć: agent celny nie jest funkcjonariuszem państwowym ani pracownikiem Krajowej Administracji Skarbowej. To zawód wykonywany w sektorze prywatnym, jednak ściśle powiązany z działalnością służb celnych.
Wymagane wykształcenie
Aby zostać agentem celnym, wymagane jest wykształcenie średnie lub wyższe, najlepiej z zakresu ekonomii, prawa, logistyki lub handlu międzynarodowego. Studia w tych dziedzinach stanowią duże ułatwienie w zdobywaniu wiedzy niezbędnej do pracy.
Zaświadczenia i certyfikaty
Od 2018 roku w Polsce nie ma już państwowego egzaminu dla agentów celnych. Obecnie każdy przedsiębiorca lub pracownik firmy może pełnić tę rolę, o ile ma odpowiednią wiedzę i uprawnienia do reprezentowania klientów przed urzędem celnym. W praktyce jednak wielu pracodawców oczekuje ukończenia kursów specjalistycznych i posiadania certyfikatów potwierdzających znajomość systemów celnych (np. AIS, ECS). Ważnym wymogiem jest także niekaralność.
Doświadczenie
Doświadczenie w branży spedycyjnej, logistycznej lub handlowej jest dużym atutem. Wielu agentów celnych zaczyna pracę w agencjach spedycyjnych lub logistycznych jako asystenci, gdzie zdobywają praktyczną wiedzę w zakresie odpraw celnych.
Najbardziej pasujące typy MBTI do tego zawodu
Agent celny powinien być dokładny, cierpliwy i dobrze zorganizowany. Najlepiej sprawdzają się tu osoby o typach:
- ISTJ (Opiekun) – skupione na szczegółach, konsekwentne i sumienne,
- ESTJ (Wykonawca) – sprawne w organizacji i zarządzaniu procesami,
- ESFJ (Doradca) – dobre w kontaktach z klientami i w budowaniu relacji biznesowych.
Godziny pracy
Godziny pracy agenta celnego zależą od charakteru firmy. W agencjach celnych i spedycyjnych praca najczęściej odbywa się w standardowych godzinach biurowych, jednak w przypadku obsługi odpraw na przejściach granicznych zdarzają się dyżury wieczorne lub nocne.
Miejsce pracy
Agent celny pracuje głównie w biurze, obsługując dokumentację i systemy celne. Często współpracuje z urzędami celnymi, portami lotniczymi, morskimi oraz firmami transportowymi. W niektórych przypadkach praca wymaga obecności na terminalach przeładunkowych lub granicznych.
Narzędzia i ich koszt
Agent celny korzysta przede wszystkim z:
- komputerów i oprogramowania celnego,
- systemów elektronicznej wymiany danych (m.in. AIS/IMPORT, ECS/EXPORT, NCTS),
- narzędzi komunikacyjnych do kontaktu z urzędami i klientami.
Koszty podstawowego wyposażenia biurowego są niewielkie (kilka tysięcy złotych), natomiast korzystanie z systemów informatycznych może wymagać dodatkowych opłat licencyjnych.
Miejsce w hierarchii w miejscu pracy
Agent celny najczęściej pracuje w agencji celnej lub firmie spedycyjnej i podlega kierownikowi oddziału lub dyrektorowi ds. logistyki. Doświadczony agent może zostać kierownikiem działu odpraw celnych lub założyć własną agencję celną.
Kontakt w pracy
Na co dzień agent celny współpracuje z klientami (importerami i eksporterami), urzędnikami celnymi, firmami transportowymi i spedycyjnymi. Duża część pracy opiera się na kontakcie z przedsiębiorcami, dlatego ważne są kompetencje komunikacyjne.
Zarobki
Średnie wynagrodzenie agenta celnego w Polsce wynosi ok. 4 500–7 000 zł brutto miesięcznie. W dużych agencjach logistycznych i na stanowiskach kierowniczych można zarobić 8 000–10 000 zł brutto i więcej, szczególnie w przypadku pracy w dużych portach lub w firmach obsługujących wielu klientów zagranicznych.
Podsumowanie
Zawód agenta celnego to połączenie pracy biurowej i kontaktów z klientami. To praca dla osób skrupulatnych, odpowiedzialnych i dobrze odnajdujących się w świecie przepisów. Dla kandydatów, którzy chcą działać w obszarze handlu międzynarodowego i lubią mieć styczność z biznesem, może to być ciekawa i perspektywiczna ścieżka kariery.